10 SORUDA HPV

1. HPV Nedir?

Cevap: HPV, cilt ve mukoza zarlarını enfekte eden bir virüs ailesidir ve 200’den fazla türü vardır. Düşük riskli tipler (örneğin, HPV 6 ve 11) genital siğillere neden olurken, yüksek riskli tipler (HPV 16, 18) rahim ağzı, anüs, penis ve boğaz kanserleriyle ilişkilidir. Türkiye’de rahim ağzı kanseri vakalarının %99’u HPV kaynaklıdır. Çoğu enfeksiyon asemptomatik olsa da, bağışıklık sistemi zayıf kişilerde risk artar.

2. HPV Nasıl Bulaşır?

Cevap: HPV, cinsel temas (vajinal, anal, oral) yoluyla bulaşır, ancak tam cinsel ilişki olmadan da cilt temasıyla yayılabilir. Nadiren, HPV pozitif anneden doğum sırasında bebeğe bulaşabilir, bu da bebekte ses teli siğilleri gibi sorunlara yol açabilir. Türkiye’de çok partnerli ilişkiler ve korunmasız cinsel ilişki başlıca risk faktörleridir.

3. HPV’nin Belirtileri Nelerdir?

Cevap: HPV enfeksiyonlarının çoğu belirti göstermez ve 1-2 yıl içinde bağışıklık sistemi tarafından temizlenir. Ancak, düşük riskli tipler genital bölgede karnabahar benzeri siğillere yol açabilir. Yüksek riskli tipler, rahim ağzında anormal hücre değişikliklerine neden olabilir; bu, Pap smear veya HPV testi ile tespit edilir. Türkiye’de yaklaşık %20’lik bir kesim HPV ile karşılaşmıştır.

4. HPV Aşısı Nedir ve Ne Kadar Etkili?

Cevap: HPV aşısı, virüsün kanser ve siğil yapan türlerine karşı koruma sağlar. Türkiye’de kullanılan Gardasil 9, HPV 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 ve 58 tiplerini hedefler ve %90’ın üzerinde etkinlik gösterir. Aşı, özellikle cinsel aktivite öncesi uygulandığında en etkilidir. 2025’te ücretsiz aşılamaya geçilmesi planlanmaktadır.

5. Kimler HPV Aşısı Yaptırmalı?

Cevap: HPV aşısı, 9-45 yaş arası herkese önerilir, ancak ideal yaş 11-12’dir. Türkiye’de 2025 sonu itibarıyla 13 yaşındaki çocuklara ücretsiz aşı uygulanması hedeflenmektedir. Erkekler de aşıdan faydalanır, çünkü HPV penis ve boğaz kanseri riskini azaltır. Ayrıca aşı, taşıyıcılığı azaltarak partnerlere bulaşmayı önleyebilir. Aşı, mevcut enfeksiyonları tedavi etmez, ancak yeni enfeksiyonları önler.

6. HPV Aşısı Güvenli mi?

Cevap: Evet, HPV aşıları dünya genelinde milyonlarca doz uygulandı ve ciddi yan etkiler nadirdir. Yaygın yan etkiler arasında enjeksiyon yerinde ağrı, hafif ateş veya baş ağrısı yer alır. Türkiye’de sağlık otoriteleri aşıyı güvenli buluyor ve 2025’te ulusal programa dahil edilmesi bunu destekliyor.

7. HPV Enfeksiyonu Tedavi Edilebilir mi?

Cevap: HPV’nin kendisi için antiviral tedavi yoktur, ancak bağışıklık sistemi virüsü genellikle 1-2 yılda temizler. Genital siğiller kriyoterapi, lazer veya cerrahiyle tedavi edilir. Rahim ağzındaki anormal hücreler için LEEP gibi yöntemler uygulanır.

8. HPV ve Kanser Arasındaki İlişki Nedir?

Cevap: Yüksek riskli HPV tipleri, rahim ağzı kanserinin %99’undan, anal kanserlerin %90’ından ve boğaz kanserlerinin %70’inden sorumludur. Türkiye’de rahim ağzı kanseri, kadınlarda dördüncü en sık kanserdir. Aşı ve düzenli tarama, kanser riskini önemli ölçüde azaltır.

9. Türkiye’de HPV Aşılama ve Farkındalık Durumu Nedir?

Cevap: Türkiye’de HPV aşısı şu anda ücretli, ancak 2025 sonu itibarıyla 13 yaş çocuklar için ücretsiz aşılama programı başlayacak. İstanbul ve Ankara gibi büyük şehirlerde bazı belediyeler sınırlı ücretsiz aşı sunuyor. HPV farkındalığı artıyor, ancak kırsal bölgelerde bilgi düzeyi hâlâ düşük.

10. HPV’den Korunmak İçin Neler Yapılabilir?

Cevap: HPV’den korunmak için aşı en etkili yöntemdir. Ayrıca düzenli Pap smear ve HPV testleri, tek eşlilik ve prezervatif kullanımı riski azaltır. Sigara, HPV’nin vücuttan atılmasını zorlaştırdığından bırakılması önerilmektedir.